Een aantal jaar geleden gingen we een keertje bowlen met een vereniging waar ik lid van was. Gezellig: eten, bowlen, beetje kletsen, wat drinken …. Toen ik aan de beurt was, deed ik maar wat – ik ben niet zo’n sportief iemand, en bowlen is nou niet echt “mijn ding”. Maar het ging hartstikke goed! Iedereen zag het, en riep hoe goed ik was, ik zou zeker wel winnen!

Bij de volgende beurt keek iedereen natuurlijk vol verwachting of ik weer zoveel kegels om zou gooien. Maar ik kon er helemaal niks meer van, de meeste ballen gingen in de goot, of er gingen maar een paar kegels om. Zo raar, eerst gaat het prima, en dan opeens lukt het totaal niet meer. Ik won dus niet, nee.

Nerveus

Ken je dat, dat je werk prima gaat (of wat je dan ook aan het doen bent) wanneer niemand mee kijkt? Zodra er iemand mee gaat kijken, of veel van je verwacht, gaat het mis. Je kunt niet meer uit je woorden komen, je vergeet helemaal een heel belangrijk onderdeel, je vingers willen niet meer soepel typen terwijl je normaal een enorme typesnelheid hebt, enzovoort.

Elaine Aron* schrijft dat hoogsensitieve mensen hier meer last van hebben dan anderen: bekeken worden terwijl je met een taak bezig bent, maakt HSP’s vaak heel erg nerveus. Je bent dan zo bezig met wat die ander verwacht, dat je geen of weinig aandacht meer kunt geven aan wat je aan het doen bent.

Aandacht

Het mooie is: als je je bewust bent van dit mechanisme, kun je leren om je aandacht te richten op wat je doet. Dan dwing je jezelf als het ware om je aandacht weg te halen van die anderen. Tips hiervoor vind je in het blog Aandacht bij jezelf.

Maar dat is wel even een dingetje, dat ‘aandacht bij jezelf’! Als hoogsensitief persoon ben je waarschijnlijk gewend om met je aandacht veel meer bij anderen te zijn dan bij jezelf. Met steeds in je achterhoofd die vragen: wat hebben ze van mij nodig, wat willen ze van me, wat moet ik doen, wat moet ik zijn. Of je je dat nu bewust bent of niet …

Een gevolg hiervan, is dat HSP’s het erg fijn vinden om de controle in handen te hebben over wat ze doen en hoe ze het doen. Je werkt waarschijnlijk graag zelfstandig, bent het liefste zelf de baas over je werk, en werkt graag alleen of in een kleine groep. Dit is natuurlijk generaliserend, het kan best zijn dat je jezelf hier niet in herkent, en toch hoogsensitief bent!

Een ander puntje waar ik nu opeens aan denk: het lijkt mij dat HSP’s het dan ook prettig vinden om hun omgeving enigszins onder controle te hebben. Vooral over hoeveel geluid er is, welke geuren er zijn, hoeveel spullen er staan, welke kleuren gebruikt zijn – kortom, welke zintuiglijke indrukken er continu op je af komen via je omgeving. Dat heeft weer te maken met het feit dat teveel indrukken tegelijkertijd moeilijk te verwerken zijn, omdat ‘alles’ binnenkomt en diepgaand verwerkt wordt. Het leidt ook allemaal erg af van waar je mee bezig bent.

Senang of juist niet?

Het kan zijn dat je dit helemaal niet zo ervaart, en je gewoon heel senang voelt, ongeacht wie er naar je kijkt als je iets aan het doen bent. Maar misschien ben je juist wel zó sterk met je aandacht bij anderen, dat je het moeilijk vindt om je te ontspannen. Misschien was je gewend om het buitenbeentje te zijn, om als ‘raar’ of ‘gek’ gezien te worden doordat je sensitiever was dan anderen.

Sommige HSP’s proberen zich dan aan te passen aan wat als ‘normaal’ gezien wordt in de eigen groep, om ten minste geaccepteerd te worden. Dat kan zo ver gaan dat je een onuitgesproken verwachting van iemand aanvoelt (‘oh, ze zal er wel een potje van maken’) en die verwachting dan ook (onbewust) waarmaakt. Je weet echter dat je prima in staat bent om deze taak uit te voeren, wanneer die ander er niet bij is. Herken je dat?

Onzichtbaar

Met al dat aanpassen maak je jezelf als hoogsensitief mens als het ware onzichtbaar en laat je jezelf in de steek. Op den duur weet je helemaal niet meer wie jij zelf eigenlijk bent, laat staan dat je weet wat je nodig hebt om gelukkig te zijn. Je raakt zelf in de verdrukking, als het ware.

Ook hier kun je echter veel aan doen: leren hoe jij in elkaar zit op dit gebied, leren zien in hoeverre je je aanpast aan (bewuste of onbewuste) verwachtingen van anderen, ontdekken waardoor je dit doet en, het belangrijkste: ermee ophouden. Dat wil zeggen iets anders doen: veel meer ontdekken wat jij nou eigenlijk zelf wilt, en dat ook gaan doen!

Op de pagina’s over Hoogsensitiviteit en over HSP coaching vind je meer informatie over dit onderwerp.

*Elaine Aron is de grondlegger van het begrip HSP – High Sensitive Person.