“De meeste mensen varen door het leven als tankers door de zee. HSP’s zijn net zeilboten. Een tegenwind of een hoge golfslag doet ze van hun koers geraken.” Antoine van Staveren
Deze uitspraak trof me, omdat ik het herken. Het kan, als je hoogsensitief bent, best lastig zijn om vast te houden aan je eigen mening, wanneer een geliefde heel fel is over precies het tegendeel. Of als je partner heel graag naar een film wil met jou, maar jij bent al overprikkeld en kan dat er echt niet meer bij hebben.
Maar er is ook een voordeel. Het betekent volgens mij ook dat HSP’s sneller kunnen laveren, van koers veranderen, flexibeler zijn. En dat is natuurlijk best fijn!
Alleen heb ik geleerd dat die flexibiliteit veel energie kan kosten. Tijdens mijn burnout in 2008 had ik sessies bij een jobcoach: ik wist heel goed wat ik niet meer wilde, maar totaal niet wat ik wel wilde. Ze deed o.a. een test die zichtbaar maakte of ik flexibel kon inspelen op gebeurtenissen, of juist behoefte had aan structuur. Het gekke was, dat ik mezelf best heel flexibel vond, maar juist als een structuur-mens uit de test kwam. Toen we erover gingen praten, bleek dat ik flexibel kan zijn als ik goed in m’n vel zit, maar structuur zoek als ik niet zo lekker in m’n vel zit.
En ik denk dat dit tekenend is voor een hoogsensitief persoon – en misschien wel voor veel mensen, in het algemeen. Als je veel energie hebt, kun je flexibel zijn. Dan heb je de geestelijke “bandbreedte” om even na te denken, of te voelen wat je wilt en wat je handig vindt. Bij weinig energie schiet je in de automatische piloot, die vaak naar bekende structuren grijpt, dat kost minder energie.
Een voorbeeld – structuur of flexibel
Ik kom net thuis van de wekelijkse boodschappen doen. Alle tassen met spullen staan op m’n keukentafel, ik ben aan het uitpakken en opruimen, en de telefoon gaat. Structuur zegt: negeren, eerst dit afmaken, dan kijk ik wel wie er gebeld heeft. Of eventueel wel opnemen, maar tegen de persoon die belt zeggen: ik bel je zo terug. Niks mis mee.
Flexibel zegt: opnemen, en afhankelijk van wie het is en wat ze wil, zeggen dat ik later terug bel of nu het gesprek voeren. Want Flexibel weet dat er iets gebeurd kan zijn (in dit geval) waar ik wel meteen op wil reageren. Structuur zou zeggen: dat kan over 10 minuten ook, eerst dit afmaken.
Dus die twee kanten in mij kunnen een soort gesprek aan gaan, over wat het handigste is om te doen.
Ik zie dat vaak als een soort wip, waar ik in het midden op sta. Aan de ene kant flexibel, aan de andere kant structuur. En per situatie kan ik intuïtief kiezen welke kant ik de wip laat uitgaan, en hoever. Teveel doorgaan in structuur leidt tot rigide gedrag, teveel doorgaan in flexibiliteit leidt tot stuurloos gedrag, zomaar wat doen, rommeligheid.
Oefening
Het leuke is, dat er een mooie oefening is om te werken met dit soort kwaliteiten, iets waar je heel goed in bent. Vaak kun je dan doorslaan in jouw kwaliteit, en in de valkuil van het “teveel” terecht komen. En vaak erger je je dan aan iemand die precies het tegenovergestelde doet. Probeer het maar eens uit, met iets waar jijzelf vaak in verzeild raakt: een kwaliteit waar je erg goed in bent, maar ook in doorslaat. Kijk maar eens wat de tegenpool van die kwaliteit is.
Een bekende kwaliteit van HSP’s is zorgvuldigheid. Dat kan natuurlijk doorslaan in pietluttigheid, en uren doorgaan op dat ene zinnetje dat net niet helemaal perfect is. De tegenpool van zorgvuldig kan iets zijn als luchthartig. Dat kan weer doorslaan in slordigheid. Als je een erg zorgvuldig iemand bent, kan het handig zijn om te leren wat luchthartiger te worden, en omgekeerd. Dan ben je vrijer in je handelen, en opener naar andere mensen toe. De zorgvuldige persoon kan de voordelen van de luchthartige persoon beter inschatten en omgekeerd. Je bent dus meer in balans, als je op het midden van die wip kunt staan. Sterker nog: je maakt zelf je balans!
Wanneer je goed in je vel zit, en jezelf goed kent, kun je ook beter die balans houden, en bewuste keuzes maken welke kant van de wip je op elk moment gebruikt, en hoever je die laat doorslaan – een klein stukje maar, of een heel eind naar beneden. JIJ bent dan degene die de baas is over jezelf, en niet iets wat getriggerd wordt in jou door een gebeurtenis. Je schiet dan minder in die reactieve houding van pietluttigheid of slordigheid, maar kiest zelf welke van de twee nu echt nodig is. Dat geeft energie en vrijheid!